 (13)_1727965004.gif)
वैदिक सनातन संस्कृति, विशेषतः नेपाली नारीहरूले मनाउने तीज पर्व वस्तुतः ४ दिन मनाइन्छ । अर्थात् दर खाने दिन द्वितीय देखि ऋषि पंचमी सम्म मनाइने गरिन्छ।
भाद्र शुक्ल तृतीयाका दिनमा मनाइने हरितालिका तीज पर्वमा देवादि देव महादेवको पूजा आराधना गरी विशेष मनोकामना सिद्धिकालागि श्रद्धा तथा भक्तिपूर्वक मनाइँदैछ । सधै हरितालिका तीजको दिन देवालयहरूमा दर्शन गर्न गइ नाचगान तथा तीज विशेष कार्यक्रम गरि मनाउने चाड यसपाली घरमै बसी महादेवको उपासना गरि मनाइँदैछ।
पौराणिक ग्रन्थ अनुसार राजा हिमालयले आफ्नी छोरी पार्वतीको कन्यादान भगवान विष्णुसँग गरिदिने वचन पार्वतीलाई मन नपरे पछि मनोवान्छित वर पाउनका लागि शिवजीको तपस्या गर्न थालिन् तत्पश्चात तपस्या गरेको एक सय वर्ष पूरा भइ सक्दा पनि तपस्याको फल नपाउँदा पुनः भक्ति पुर्वक उनले ज्योतिर्लिङ्गको स्थापना गरी पानी पनि नपिईकन निर्जला व्रत बसिन् ।
यस्तो पार्वतीको कठोर व्रतको प्रभावले शिवजी प्रकट भई चिताएको कुरा पुगोस् भनी आशिर्वाद दिए पछि शिव पार्वतीको विवाह हुन पुग्यो। त्यस दिन भाद्र शुक्ल तृतीयाको दिन थियो र सोही तिथी देखि हिन्दू नारीहरूले तिज मनाउने चलन पौराणिक कालदेखि चल्दै आएको मानिन्छ ।
आज पति एवम् परिवारको रक्षाका लागि व्रत बसेका नारीहरुको सौभाग्य तथा आरोग्यका लागि भगवान स्वंयम धर्तीमा झर्छन् जस्तो भानहुने कठोर व्रत, दिन भरि पानी पनि नपिईकन निर्जला वर्त बसी केवल महादेवको उपासना गरेर मनाइन्छ । विवाहित महिलाहरूले आज यसरी उपवास गर्दा शौभाग्य एवम् परिवारको सु-स्वास्थ्य तथा दिर्घायू प्राप्त हुने र अविवाहित नारीहरुले उपवास गर्दा मनोवाञ्छित वर प्राप्त विश्वासका गरि आजको दिन हर्षोल्लासका साथ मनाईन्छ।
तिजको व्रत निराहार नर्जला बस्ने भएकाले अघिल्लो दिन व्रतालुहरुले अडिला मीठा मीठा परिकार पकाई दरका रुपमा खाई तिजको व्रतका लागि पूर्वतयारी गर्नेगर्छन् ।
विशेषतः चेलीहरूलाई माइती एवम् दाजुभाइले दर खुवाउने चलन रहेको छ। महिलाहरुलाई वर्ष दिनभरि परेका दुःख, पीर, मर्कालाई भावनात्मक रूपमा प्रकट गर्नका लागि समेत यस पर्व उपयोगी रहेको छ। तिजको अवसरमा साहित्य तथा संगीतका माध्यमबाट आफ्नो मनमा कुण्ठित पीडाहरूलाई बगाई तनाव मुक्त हुने गर्छन्।
