हुन त नेपाली मिडिया कति लोकतान्त्रिक छन्, कति समावेशी छन् र नेपाली मिडियाहरू ! ‘मिडिया भनेको आवाजविहीनहरूको पनि आवाज हो’ भन्ने आफूप्रति बनेको भनाइअनुसार चलेका छन्, छैनन् ? अलग्गै बहस र छलफल गर्नुपर्ने देखिन्छ । साथै यस बारेमा अध्ययन-अनुसन्धान गर्नेतर्फ पनि ढिला गर्न नहुने देखिन्छ । किनभने आजभोलि त्यसै पनि नेपाली पत्रकारितामा ‘मालइन्फोर्मेसन, मिसइन्फरमेसन, डिसइन्फरमेसन र इन्फोडेमिक’ समाचार दिने प्रचलनले थाहा नपाईकनै जरो गाड्दै गएको देखिन्छ । हुन पनि आजको विश्वमा “देश, सरकार, समाज, सूचना, प्रविधि लगायत सबै क्षेत्र र वर्गलाई सूचना र सञ्चार नभई नहुने विषय भएको छ । साथै जो कोहीले पनि सत्य-तथ्यको परख गर्नु र सही प्रकारका सूचनाको पहुँचमा पुग्नु मानिसको नैसर्गिक अधिकार पनि हो ।
त्यसो त नेपालमा धेरै प्रकारका मिडिया सञ्चालनमा आएका छन् । तीमध्ये अनलाइन न्युज पोर्टल एक हो । जसले आफूलाई ‘डिजिटल पत्रिका’ भनी दाबी गर्छन् । जुन आजको समयमा युग सुहाउँदो मिडिया बनेको छ । किनभने प्रिन्ट माध्यम (पत्रपत्रिका) जस्तो ढिला हुँदैन । अथवा भनौँ आज घटेको घटनाको समाचार भोलिसम्म पर्खी रहनु परेन । आजको आजै, अहिल्यै दिन सकिन्छ । त्यसैले पनि अनलाइन न्युज पोर्टलहरू महत्त्व र आवश्यकता बढ्दै गएको छ । फलतः प्रिन्ट संस्करण मात्रै निकाल्ने दैनिक, साप्ताहिक, पाक्षिक, मासिक तथा त्रैमासिक पत्रपत्रिकाहरूले पनि अनलाइन संस्करण निकाल्ने गरेका छन् ।
हुन त नेपालबाट सञ्चालन हुने अधिकांश अनलाइन न्युज पोर्टल सही तरिकाले नै सञ्चालन भएको देखिन्छ, उनीहरूको नियतमा खोट छैन । त्यसैले त उनीहरू मध्ये अधिकांशले आफ्नो अनलाइनको उद्देश्य, प्रकाशक, प्रधान सम्पादक, सम्पादक, लेख रचना प्रमुख, समाचार प्रमुख, ब्युरो प्रमुख, बिट प्रमुख, प्रशासन प्रमुख, लेखा प्रमुख, आईटी प्रमुख, कार्यालय रहेको ठेगाना, फोन नम्बर, कार्यालय सहयोगीदेखि लिएर सुरक्षा गार्डसम्मको नाम सूची राखेका छन् । तर, नेपालबाट सञ्चालन हुने केही अनलाइन न्युज पोर्टलले भने आफ्नो अनलाइनको उद्देश्य, प्रकाशक, प्रधान सम्पादक, सम्पादक, लेख रचना प्रमुख, समाचार प्रमुख आदिको नाम के हो ? प्रमुख जिम्मेवार व्यक्ति को हो ? नाम सूची हुँदैन । अनि ठेगाना कहाँ हो ? केही उल्लेख गरेका हुँदैनन् । अनि त्यस्ता अनलाइन न्युज पोर्टलले दिने समाचार, सूचना, फिचर, लेख आदि हेर्दा तिनीहरूले पत्रकारिताको नाममा, सूचनाको हकको उपभोगको नाममा, लोकतन्त्रको नाममा, मौलिक हकको नाममा  पत्रकारिता, सूचनाको हक, लोकतन्त्र, मौलिक हक आदिकै धज्जी उडाई रहेका छन् ।
त्यसैले त नेपालबाट सञ्चालित हुने केही अनलाइन न्युज पोर्टलले पत्रकारिता गर्ने र सूचना दिने नाममा ‘माल इन्फोर्मेसन मिसइन्फोर्मेसन, डिसइन्फोर्मेसन र इन्फोडेमिक इन्फोर्मेसन’ खालका सूचना र समाचार मात्रै प्रवाह गरिरहेका छन् । मानौँ कि, ती अनलाइन न्युज पोर्टलहरू आफूलाई मन नपरेको राजनीतिक दल, नेता, सङ्घ, संस्था र तिनका प्रमुख, विभिन्न समूह, वर्ग आदिलाई लखेट्नकै लागि खुलेका हुन् । त्यसैले उनीहरूले आफूले भनेको मान्ने मान्छेलाई लेख लेख्न लगाएर, फिचर बनाउन लगाएर आफ्नो अनलाइनमा प्रकाशित गर्ने गरेका हुन !? त्यसरी आफूलाई मन नपरेको राजनीतिक दल, नेता, सङ्घ, संस्था र तिनका प्रमुख, विभिन्न समूह, वर्ग आदिलाई लखेट्नकै लागि आफूले भनेको मान्ने मान्छेलाई आफ्नो अनलाइन न्युज पोर्टलका प्रकाशक, सम्पादक तथा लेख रचना प्रमुखहरू लेख लेख्न लगाएर छाप्छन् । तर, त्यसरी प्रकाशक, सम्पादक तथा लेख रचना प्रमुख भनिनेहरूले आफ्ना अह्रौटे, भरौटे लेखकको फोटा भने कहिल्यै छाप्दैनन् ।
ल ठिकै छ एक छिनलाई मानौँ लेखक भनिने र लेख्नेले जेसुकै लेखोस् । तर, ती लेखक भनिनेको फोटा, छोटो परिचय, इमेल र मोबाइल नम्बर राख्नुपर्दैन ? त्यसैले अब आउन लागेको मिडिया विधेयकमा यस्तो कुरोहरू पनि ख्याल गरेर विधेयक ल्याउनुपर्ने देखिन्छ । भनाइको मतलब कुनै पनि पत्रपत्रिका, अनलाइन न्युज पोर्टल आदिले आफ्नो पत्रपत्रिका र अनलाइन न्युज पोर्टलमा लेख रचना प्रकाशित गर्दा-छाप्दा अथवा अपलोड गर्दा लेखक भनिनेको फोटा, छोटो परिचय, इमेल र मोबाइल नम्बर राख्नुपर्ने अन्यथा लेख रचना छाप्नै नपाउने व्यवस्था गर्नुपर्ने देखिन्छ । हुन त यसका लागि हाल भएकै मिडिया सम्बन्धी कानुनमा कुनै दफा वा (क), (ख) अथवा (क) १, (ख) २ थप्दा पनि हुन्छ ।
यसरी अनलाइन सम्बन्धी ऐन, कानुन  नभएकैले गर्दा हुन सक्छ, नेपालका केही अनलाइन न्युज पोर्टल/अनलाइनले ‘इन्फोडेमिक’ सूचना मात्रै पनि दिई रहेको देखिन्छ । त्यस्तै केही अनलाइनले भने ‘मालइन्फोर्मेसन, मिसइन्फोर्मेसन, डिसइन्फोर्मेसन र मालइन्फोर्मेसन’ पनि दिई रहेका छन् । कतिपय अनलाइनले चाहिँ आफूले भनेको मान्ने मान्छेलाई लेख लेख्न लगाएर कसैका बारे वा कुनै जातजाति वा समुदायबारे अन्टसन्ट लेख लेख्न लगाई रहेका छन् । 
हुन पनि सच्चा पत्रकारितामा लागेका तर, नजानेकाहरूले आफूले गरेको भूल वा भनौँ ‘मिसइन्फरमेसन’ सच्याउँछन् । अथवा उनीहरूलाई सम्झाई बुझाई सच्याउन लगाउन सकिन्छ । तर, जानाजान ‘इन्फोडेमिक, डिसइन्फरमेसन र मालइन्फोरमेसन’ दिने वा दिई रहने अनलाइन न्युज पोर्टलबारे के गर्ने ? लोकतन्त्रको नाममा, सूचनाको हकको नाममा कहिलेसम्म जथाभाबी गर्न दिने ? प्रश्न गम्भीर छ । त्यसैले नेपाली पत्रकारिता क्षेत्रको त्यसमा पनि अधिकांश अनलाइन न्युज पोर्टलका विषय वास्तवमै गम्भीर भएर प्रश्न उठाउनुपर्ने देखिन्छ । अब आउने मिडिया विधेयकमा कतै न कतै धारा, उपधारा वा दफा उपदफाको व्यवस्था गर्नुपर्ने देखिन्छ । किनभने, नेपालमा ‘निहित स्वार्थका लागि पत्रकारिताको माध्यमले गलत प्रचार गरेर/गराएर खास उद्देश्य पूरा गर्न चाहनेहरूको औजार हुने देखिन्छ, नेपालका अनलाइन न्युज पोर्टलहरू । कति अनलाइन न्युज पोर्टलहरू त अहिले पनि जानी नजानी गलत उद्देश्य बोकेका समूह वा वर्ग अथवा व्यक्तिको औजार भई रहेका छन् ।
त्यसैले अब आउने मिडिया सम्बन्धी विधेयकमा कतै न कतै, कुनै न कुनै धारा वा उपधारा अथवा दफा एवम् उपदफा आदिमा व्यवस्था गरेरै ‘दैनिक, साप्ताहिक, पाक्षिक, मासिक तथा त्रैमासिक पत्रपत्रिकाका साथै अनलाइन न्युज पोर्टलमा कुनै पनि लेखकको लेख स्वीकृत भएमा वा छापिएमा सो लेखसँगै लेखकको फोटा पनि अनिवार्य छाप्नै पर्ने, अन्यथा लेख रचना नै नछापिने-नछाप्ने व्यवस्था गरिएको छ !’ भन्ने वाक्यांश राख्नुपर्ने देखिन्छ । यसका लागि सूचना विभाग, प्रेस काउन्सिल, विभिन्न राजनीतिक दलपिच्छेका पत्रकार सङ्घ-सङ्गठनहरू पनि लागी पर्नुपर्ने देखिन्छ । उनीहरूले पनि यस काममा दत्तचित्त भएर साथ दिनुपर्ने देखिन्छ । 
Email : ninamkirat123@gmail.com