विद्रोहको भाषण

मध्य रात पछि पनि

मलाई निद्रा पटक्कै परेको छैन

म आँखा चिम्लेर बर्बराउने गर्छु

फेरि कहिले खुल्ला आँखाले सपना देख्छु

यस्तै अन्योलताको बिचल्लीहरूसँग खेल्दा-खेल्दै

म सडकको बिच चौराईमा पुग्छु

जहाँ बिहानीको डाक सँगै हरेक

वस्तुहरू विद्रोहको नारा लगाउन तत्पर भएको देख्छु

प्रत्येक खोगी र खोरहरूबाट

कुखुराको भालेले पनि विद्रोहको स्वरमा बासेको सुन्छु

बिहानीले पनि यहाँ बाध्यतै-बाध्यतामा लर्बराउदै

काँप्दै धर्तीमा खुट्टा टेकेको देख्छु ।

अनि म त्यही सडकबाट.........

यहाँको वातावरण, निर्जीवता र व्यवस्थाको निम्ति

विद्रोहको नारा लगाउन चाहन्छु......

किन ? आजकल यहाँ सबै थोक 

भत्किएको, नमिलेको र लथालिङ्गै भएको देख्छु ।

यहाँ गाँस, वास-कपासको खोजीमा थकित भई

सडकको एक कुनामा एउटा गरिब लडी रहेको देख्दा

त्यही छेउको आलिसान भवनमा सुत्ने धनीहरूलाई म सम्झन्छु

सडक-पेटीमा सल्केको भोकको खडेरी....र...

भवन भित्र अघाएका किर्नाहरूलाई पनि सम्झन्छु

फाटेको सिलाउने गरिब र च्यात्तिएको लगाउने धनीहरू

यो कस्तो सहर ......!!! यो कस्तो सहर.... यहाँ

कोही मजबुरीमा फाटेको त कोही स्वार्थमा च्यात्तिएको देख्छु ।

सहरको अव्यवस्थित ढाँचाहरू, चुल्लिदै गई रहेको व्यवस्थापन,

 हामी माझको भेद-भाव र प्रत्येक निर्जीवताको पिर र

 विडम्बनाहरू देखि व्यग्र भई आज यहाँ उभिएर

विद्रोहको भाषणलाई अघि बढाउन चाहन्छु ।

सडक तिमी आज किन खाल्डाहरूले मात्र भरिएका छौ

बरु तिमी फाटिदेऊ-चर्किएर भत्किदेऊ ।

यी सहरका हैमान-हैमान बिलडिह्हरु 

लाम लागेर किन रमिते मात्र बनेका हुन्....??

तिमीहरूको जन्म सँगै यो सहर सागुरिदै गएको आभास गर्छु

बरु तिमीहरू जगबाटै हल्लिएर पल्टिदेऊ.......र....

स्वार्थ र भेदभावका रङ्गमञ्च यो सहरमा समानता बाडी देऊ,

हे ! सडक दुई किनारका बिजुलीका खाबोहरु हो

शिर भरि कपालको गुजुल्टो बोकी आँखा खोलेर 

रात भरि अनिधो भई किन उभिएका छौ..??

तिमीहरू पनि थकित भई आँखा चिम्लेर सुतिदेऊ ।

यो अव्यवस्थित सहरलाई चेतना जगाउने

हुरी आज किन शीतल र मन्दमन्द बहेको छ..??

यो सहरको छेउबाट बग्ने नदी–नालाहरू

किन सोझो भएर ओह्रालै–ओह्रालो मात्र बगिरहेका छौ...??

कहिले काही उम्लेर पोखिदेऊ-बाढी बनेर उर्लेर....

प्रत्येकको घर–आँगनमा परिवर्तनको मूल फुटाई देऊ ।

भूकम्प तिमी आज किन अचेत भई निदाएका छौ...??

तीव्र रूपमा कामेर परिवर्तन हुने गरी यो सहरलाई हल्लाइ देऊ ।

आकाश आज मडारिएर पनि किन शून्य छौ...??

तिमी पग्लिएर वर्षी देऊ र परिवर्तनको थोप्लाहरूले

यो कलङ्कित/स्वार्थी सहरलाई भिजाई देऊ र पखाली कटुतालाई

व्यवस्थित सहर बनाई नयाँ जन्म गराई देऊ......

जहाँ स्वाभिमानको ताज, साम्यताको आभास, शान्त–सुन्दरताको 

फूलहरू र समानताको लहरहरू होस्....

जहाँ नेपाली भई बाँच्ने मनहरू मिठास र गर्वको

उचाइमा चन्द्र र सूर्यको सङ्केत भित्र सदैव फरफराई रहोस् ।।

• अद्रियानो दिनु थापा